Oscar Manuel, 1994

Namundag si Oman. Kansuudma dakul an nag-ogma sa Naga. Entirong Elias Angeles matawohon, kadakul bisita haling Tabaco, Iriga sagkod sa maski saen na rona kan Bikolandia. Grabe-grabeng kakanon, grabe grabeng parakakan, grabe grabeng uran.

Kansuudma grabe man nanggad an biyayang itinao ni Ina sa mga Bikolano, lalong-lalo na sa pamilya ninda Ano sagkod Xenia.

Alas dies nin aga kan namundag sa Bicol Medical Center an matuang makuapo kan Manaog-Saavedra clan: 6.9 pounds na omboy na lalaki.

Mga ngaran na nagkapirili—Neil, Manuel, Oscar, Divino. Ikaduwa siyang namundag, sunod sa pinsan niyang babaye na ngangaranan nin Anna Medina, aki kan hipag ni Ano na si Lalaine.

Grabeng sakit an inabot kan mga enot na nagdalaw sa umboy. Nagharalat nin ma-sarong oras nin traymobil pasiring sa hospital. Naki-erenotan sa jeep na biyaheng pa-Concepcion. Haloy-haloy an biyahe. Traffic. Mababata an mga tawo—parong angsod asin alpog.

Alas-siete na nin banggi sa Room 13 kan Pediatric Ward, Bed 1, kan mahiling kan gabos na nagduruman an umboy, patos-patos sa lampin, an mga kamot pamboksing, an mga bitis, Aladdin.

Haralaba an kalamias.

Sa kapistahan kan Ina nin Penafrancia, dinalaw siya kan manlaen-laen na klaseng hade sagkod reyna.

Binisita an umboy kan saiyang mga paternal uncles and aunties, kabali na ni Lola Emma na grabeng gulo-gulo, ta makalihis an halawig na panahon—ngonyan lang naman nakakapot nin umboy na kolor rosas an kublit, garo algodon an dungo, mansanas an labi, may dimple sagkod broken chin.

Pirming naghahatsing, nagsisi’nok, naglulu’nad, nagkukurahaw kun nakikilaghanan.

Gabos nali, gustong makahadok, alagad maaangrot man ta harali sa luwas kaya, sorry na lang—hanggang hiling sana muna ki Nonoy na kun hilingon abang ogma.

Renegalohan siya kan mga tiyo niya nin Reader’s Digest Condensed, poster ni Shaquille O’Neal; dangan pinagugom ni Lola Emma niya nin otso pesos na sinsilyo na pinatos sa aluminum foil.

An dungo niya daa sugad ki Papa niya, an mga mata sagkod nguso ki Mama niya, an talinga ki Mentz, buhok ki Nene, an broken chin ki Alex, kublit ki Nino.

Alagad sa kabilugan—garo daa si Uncle Emmanuel niya kan sadit pa—sabi ni Lola Emma niya.